خوراک‌های آیینی

خوراک آیینی محدود به دین و مسلک و جغرافیای خاصی نبوده و نمونه‌های مختلفی از سراسر دنیا را می‌توان مثال زد که نقطه مشترک همه آن‌ها، دارا بودن کارکردی فراتر از سیر شدن و جنبه اعتقادی و اجتماعی این نوع از خوراک است.

عزاداری بر شهادت پیشوای سوم شیعیان، حضرت امام حسین، در ایران و سرزمین‌های شیعه نشین، قدمتی دیرین دارد. با روی کار آمدن حکومت شیعه در ایران، این مراسم، با شکوه و گستردگی بیشتری هم همراه گردید. در این بخش از بررسی خوراک‌های آیینی، به مناسبت ایام محرم، نگاهی به چند نمونه معروف ار این غذاها می‌اندازیم.

حلیم از قدیمی‌ترین خوراک نذری در محرم است که هنوز هم در بسیاری از مناطق ایران و مخصوصا خطه خراسان تهیه می‌گردد و از شب اول محرم بین عزاداران تقسیم می‌شود.

شربت، خرما، نان، شیر و آش‌های محلی از قدیمی‌ترین خوراک‌های نذری محرم در ایران است که قدمت آن به دوره صفویه می‌رسد. قدمت معروفترین نذری محرم یا همان قیمه پلو چندان زیاد نیست و به اواخر قاجاریه مربوط می‌گردد.

در پختن خوراک نذری از آنجا که جنبه اعتقادی و روحانی این خوراک بر دیگر جنبه‌ها برتری داشته و دارد همیشه سعی می‌شود که با بهترین کیفیت تهیه گردد و با احترام توزیع شود. همه ما خاطرات زیادی از طعم نذری محرم و مناسک پخت و توزیع آن در خاطر داریم. از نمونه‌های معروف دیگر می‌توان به پیچاق قیمه در اردبیل و چلو گوشت هویج در تبریز اشاره کرد.

متنجون خوراک کرمانی‌ها برای نذری محرم است و در گیلان فسنجان و در مشهد شله مشهدی رواج دارد. در کاشان آبگوشت پلو بین عزاداران تقسیم می‌شود و شیربرنج هم در مازندران برای ایام محرم طبخ می‌گردد.

قیمه نخود دزفول و عدس پلو در لرستان و خورش سبزی در خوزستان از دیگر خوراک‌های معروف محرم است. آنچه در همه این نمونه‌ها مشهود است آیین و مراسمی خاص برای تهیه و پخت است. آیین‌هایی که تعدادی از آن‌ها به عنوان میراث ملی ثبت گردیده است.

بدیهی است که مواد اولیه موجود در هر اقلیم و سنت آشپزی هر منطقه، نقشی تعیین کننده در نوع خوراک آیینی آن سامان ایفا می‌کند.

با عذرخواهی از عزیزانی که فرصت مرور خوراک‌های شهر و دیارشان فراهم نبود و آرزوی بهره‌مندی معنوی از برکات سفره سالار شهیدان این مقاله را به پایان می‌بریم.

نویسنده: حمید صادقی

*** تمامی مطالب متعلق به سایت کیت لاین است و هرگونه کپی‌برداری بدون ذکر منبع پیگرد قانونی دارد.