قهوه – رایحه ای که ما را وسوسه می کند تا صبح از رختخواب بلند شویم، منبعی از انگیزه و انرژی است که ما را در کل روز به کار سخت می کشاند. قهوه نوشیدنی ای است که حال خوب ما را می سازد. با این حال، آیا تا به حال از خود پرسیده اید که انواع دانه قهوه که به شما یک تجربه آروماتیک می دهند کدامند و چه چیزی آنها را منحصر به فرد می کند؟ ما به شما می گوییم!

جالب است بدانید که قهوه یکی از اعضای خانواده روبیاسی (Rubiaceae) – یک گیاه گلدار است. در میان این خانواده از روبیاسی، می توان بیش از ۵۰۰ جنس و نزدیک به ۶۰۰۰ گونه پیدا کرد. و یکی از این دانه ها دانه ای است که تقریباً همه آن را دوست دارند: قهوه. اگرچه به گفته چندین گیاه شناس، همه گیاهان دانه دار در خانواده روبیاسی از گیاهان قهوه هستند.

با این حال قهوه ای که ما بیشتر آن را مصرف می کنیم و از آن لذت می بریم به دو دسته معروف تقسیم می شود – دانه عربیکا (Arabica) و دانه روبوستا (Robusta)، و به دنبال آن دو نوع کمتر شناخته شده – دانه های لیبریکا (Liberica) و دانه های اکسلسا (Excelsa) قرار می گیرند. به خواندن این مقاله ادامه دهید تا همه چیز را در مورد این دانه های خوشمزه بدانید.

انواع دانه قهوه و ویژگی های آنها

• دانه قهوه عربیکا

دانه های عربیکا محبوب ترین نوع دانه قهوه هستند که حدود ۶۰ درصد از قهوه جهان را تشکیل می دهند. این دانه های خوشمزه قرن ها پیش در ارتفاعات اتیوپی به وجود آمدند و حتی ممکن است اولین دانه قهوه باشند که تا به حال مصرف شده اند! نام عربیکا احتمالاً از محبوبیت این نوع دانه در قرن هفتم عربستان (یمن کنونی) گرفته شده است.

نقطه ضعف دانه های عربیکا این است که رشد و پرورش آنها سخت تر است. به همین دلیل، دانه های عربیکا گران تر هستند.

تمام دانه های قهوه در به اصطلاح کمربند قهوه – منطقه ای بین مناطق استوایی راس السرطان و راس الجدی – در ۵۰ کشور در سراسر جهان رشد می کنند. اما دانه های عربیکا برای رشد مناسب نیاز به سایه، آب و ارتفاع زیاد دارند.این گیاهان بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های گیاهی هستند و باید در ارتفاع حداقل ۲۰۰۰ فوتی رشد کنند. آنها همچنین گیاهان کوچکتری هستند که در صورت رشد کامل بین ۸ تا ۱۵ فوت اندازه خواهند داشت.

قهوه عربیکا چه طعمی دارد؟

اکثر برند های قهوه تبلیغ می کنند که از دانه های ۱۰۰٪ عربیکا استفاده می کنند. چرا؟ زیرا دانه قهوه عربیکا با کیفیت ترین نوع به حساب می آید. آنها به دلیل طعم نرم، پیچیده و عدم تلخی مشخص خود شناخته شده اند. دانه عربیکا بسته به جایی که در آن رشد می کند، می تواند طعم های مختلفی را ارائه دهد، از طعم خاکی اندونزیایی گرفته تا طعم گل های اتیوپیایی. اگر می خواهید حس چشایی خود را متحیر و شگفت زده کنید، قهوه عربیکا تک خاستگاه (single origin) را انتخاب کنید!

دانه قهوه عربیکا به طور گسترده ای در دسترس هست، به ویژه از کمپانی ها و برند های معتبر قهوه. اگر می خواهید قهوه عربیکا را امتحان کنید، برچسب روی بسته آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید که با دانه های روبوستا ترکیب نشده است.

• دانه قهوه روبوستا

دومین نوع محبوب دانه قهوه روبوستا است. منشا این نوع دانه در جنوب صحرای آفریقا است و در حال حاضر عمدتاً در آفریقا و اندونزی کشت می شود. همچنین در ویتنام محبوبیت خاصی دارد و اغلب با قهوه بلند (blend) مخلوط می شود. دانه روبوستا گونه ارزان تری است و آن را به یک انتخاب بسیار مقرون به صرفه برای رستری ها تبدیل می کند.

دانه قهوه روبوستا بزرگتر و گردتر از انواع دیگر دانه هاست. این گیاهان معمولاً بسیار بزرگتر از گیاهان عربیکا رشد می کنند و اندازه آنها بین ۱۵ تا ۲۰ فوت است. دانه روبوستا معمولاً سخت تر است زیرا می تواند در ارتفاعات پایین تر رشد کند و در برابر بیماری ها مقاومت کند. اما تحقیقات اخیر نشان می دهد که آنها آنطور که قبلا تصور می شد در برابر گرما مقاوم نیستند.

قهوه روبوستا چه طعمی دارد؟

بسیاری از مردم فکر می کنند که قهوه روبوستا خشن تر و تلخ تر است. اغلب بوی تند قوی و طعمی تا حدودی فلت و تقریباً سوخته دارد. دانه های روبوستا نیز به طور قابل توجهی کافئین بیشتری نسبت به دانه های عربیکا دارند.

اگرچه بسیاری از طرفداران قهوه از روبوستا روی برمی گردانند، اما توصیه می کنیم هر چند وقت یکبار آن را امتحان کنید.

• دانه قهوه لیبریکا

بومی آفریقای مرکزی و غربی – به ویژه لیبریا، از این رو نام آن – قهوه لیبریکا به دلیل عطر گلی تند و طعم تند و دودی آن ارزشمند است. این گونه مقاوم اغلب با گونه های دیگر مخلوط می شود تا بادی و پیچیدگی را اضافه کند، اما به ندرت اعتبار دریافت می کند. لیبریکا که در غرب تا قبل از اواخر دهه ۱۸۰۰ شنیده نشده بود، پس از یک بیماری قارچی (“زنگ قهوه”) که بسیاری از محصولات عربیکا منطقه را از بین برد، جای پایی در میان تولیدکنندگان قهوه آسیای جنوب شرقی به دست آورد.

بیشتر گیلاس های لیبریکا که از گیاهی بسیار بزرگتر از عربیکا یا روبوستا رشد می کنند، از نظر شکل نامنظم و از نظر اندازه و ظاهر کلی به روبوستا نزدیکتر هستند. همچنین آب و هوای گرم و مرطوب را تحمل می کند و در ارتفاعات کم به خوبی عمل می آید.

این دانه که اکنون عمدتاً در اندونزی، مالزی و فیلیپین تولید می شود، تقریباً ۲ درصد از عرضه قهوه جهان را تشکیل می دهد. بیش از ۹۵ درصد از محصولات قهوه مالزی را دانه های لیبریکا تشکیل می دهد. با این حال، معمولاً در بازارهای آمریکای شمالی و اروپا یافت نمی شود.

قهوه لیبریکا چه طعمی دارد؟

در میان علاقه مندان، قهوه لیبریکا به دلیل طبیعت ناسازگار وحشیانه شهرتی دو قطبی دارد و مورد بحث و جدل است. کسانی که این گونه کمیاب را امتحان کرده اند یا عاشق آن هستند یا از آن متنفرند. برخی از قهوه نوش های حرفه ای، طعم غیرمعمول، آجیلی، و چوبی پنهان آن در پایان را می پسندند. اما دسته دیگر طعم آن را با زباله های سوخته مقایسه می کنند.

• دانه قهوه اکسلسا

چهارمین نوع اصلی دانه قهوه اکسلسا نام دارد. اگرچه زمانی آن را به عنوان یک گونه جداگانه قهوه در نظر می گرفتند، دانشمندان اخیراً آن را به عنوان نوع لیبریکا طبقه بندی کردند. دانه های اکسلسا تقریباً به طور کامل در آسیای جنوب شرقی رشد می کنند و شکل آنها تا حدودی شبیه به دانه لیبریکا است – بیضی کشیده. این دانه ها روی بوته های قهوه بزرگ ۲۰ تا ۳۰ فوتی در ارتفاعات متوسط رشد می کنند.

قهوه اکسلسا چه طعمی دارد؟

از نظر طعم، دانه اکسلسا بسیار منحصر به فرد است. آنها ویژگی های لایت رست مانند نت های تارت و طعم های میوه‌ای را با طعم هایی که بیشتر یادآور دارک رست هستند ترکیب می کنند. آنها همچنین از نظر آروما و کافئین سبک تر هستند – در حالی که طعم غیرعادی را حفظ می کنند. گاهی اوقات می توانید این دانه قهوه غیرمعمول را در بلند ها پیدا کنید زیرا آنها پیچیدگی به طعم اضافه می کنند.

چه نوع دانه قهوه ای را باید انتخاب کنید؟

اکنون که با انواع دانه قهوه آشنا شدید، وقت آن است که خرید را شروع کنید!

اگر می‌خواهید بهترین طعم ممکن را داشته باشید و از پرداخت کمی هزینه اضافی بدتان نمی‌آید، به دنبال قهوه‌ای باشید که ۱۰۰% عربیکا باشد.

اگر کافئین اضافی را ترجیح می دهید، و می خواهید در پول خود صرفه جویی کنید و طعم تلخی برایتان کم اهمیت است، به سراغ یک بسته قهوه روبوستا یا ترکیبی از عربیکا و روبوستا بروید.

اگر ترجیح می‌دهید چیزی غیرعادی داشته باشید، به دنبال دانه لیبریکا یا اکسلسا باشید – اما باید خودتان را برای جست و جوی بیشتر آماده کنید! این دانه های قهوه کمیاب می توانند خوشمزه باشند اما پیدا کردن آنها سخت است.

در پایان لازم است یادآوری کنیم که قهوه را به صورت دانه کامل خریداری کنید و درست قبل از دم کردن آن را آسیاب کنید. این تلاش اضافی ارزشش را دارد، زیرا بدون توجه به نوع دانه قهوه که انتخاب می کنید، طعم و تازگی بهتری خواهید داشت.

منابع:

https://coffeeaffection.com/different-types-coffee-beans/#:~:text=There%20are%20four%20different%20types,run%20into%20the%20other%20two.

https://www.eliteworldhotels.com.tr/blog-en/for-coffee-lovers-7-different-types-of-coffee-beans-from-different-countries-and-their-characteristics.3373.aspx

https://www.coffeebeansafrica.com/blog/types-of-coffee-beans/