کارد و چنگال، قاشق و چاپستیک : استفاده از همه این ابزارها از کجا شروع شد؟

ر طول تاریخ ، استفاده ازچاقو و قاشق نشان از تمدن و دوران درخشان می باشد. به تدریج با به وجود آمدن فناوری و تغییر ذائقه، تغییراتی نیز در تولید انواع ظروف به وجود آمد. بسیاری از ظروف بعد از اختراع قاشق و چنگال و کارد تولید شده اند هرچند به طور دائمی و منظم در بسیاری از فرهنگها مورد استفاده قرار نگرفت اما تاثیر زیادی در تغییر و تنوع غذا ایجاد نمود. برخی از آنها توسط اجداد پارینه سنگی بیش از ۵۰۰.۰۰۰ سال پیش اختراع و مورد استفاده قرار گرفتند و برخی دیگر در ۱۰۰۰ سال پیش در اروپای قرون وسطی معرفی شدند. در این قسمت از مجله کیت لاین درباره پیشینه کارد، قاشق  و چنگال می خوانیم.

طبق تحقیقات روانشناسی تحت عنوان گاستروفیزیک نشان می دهد لذت بردن از غذا فقط به خوراکی بستگی ندارد بلکه به نحوه هنر و تزئین غذا و جذابیت بصری نیز توجه دارد. نتایج نشان می دهد به دلایل زیبایی شناختی وزن و نوع کارد و چنگال، طرح و رنگ بشقاب تاثیر زیادی در غذا خوردن و تمایل به پرداخت دارند.

جنس ظروفی که برای خوردن استفاده می کنیم می تواند بر طعم غذا تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، کارد و چنگال از جنسهای مختلف باعث تعدیل طعم غذاهایی مانند ماست می شود. در نتیجه فعل و انفعالات شیمیایی بین غذا و کارد و چنگال روی نمی دهد. بعلاوه، تحقیقات نشان می دهد رنگ کارد و چنگال ممکن است ویژگی چشایی را تغییر دهد. تضاد رنگی بین کارد و چنگال و غذا سبب می شود ظاهر غذا متفاوت به نظر برسد. به نظر می رسد وزن ظروف غذا و نوشیدنی و کاتلری قاشق و چنگال می تواند بر ارزش غذا و توجه مشتریان تأثیر بگذارد.

کارد و چنگال

بررسی ها نشان می دهد چاقو و قاشق به مدت دهها هزار سال مورد استفاده قرار گرفته است اما استفاده از چنگال تقریبا” ۱۰۰۰ سال پیش رونق یافت. از آنجا که اشراف اروپا مسئول گسترش بسیاری از اختراعات و سنت ها در سراسر جهان بوده اند، اولین حضور چنگال در سال ۱۰۰۴ ثبت شد، زمانی که خواهرزاده یونانی امپراتور بیزانس در عروسی خود در ونیز از چنگال طلایی استفاده کرد.

متأسفانه، “روشهای نامتعارف غذا خوردن” نتوانست ایتالیایی ها را مجذوب خود کند و به کار بردن چنگال برای چندین قرن بدون استفاده باقی ماند. با این حال ظهور آنها با ورود رنسانس به ایتالیا رخ داد. چنگال توسط کاترین دی مدیچی در سال ۱۵۳۳ به دربار فرانسه معرفی شد و به تدریج در بین ثروتمندان و مردم عادی رواج یافت . لازم به ذکر است که چنگال در دربارهای اروپایی در قرن ۱۴ برای غذاهای عجیبی که پاک کردن انگشتان دست بعد از خوردن سخت بود استفاده می شد. در اوایل قرن هفدهم مسافران از سراسر اروپا این اختراع را به همه جای دنیا گسترش دادند.با این وجود مستعمرات آمریکای شمالی تا اوایل قرن نوزدهم استفاده از چنگالهایی که از آلمان یا انگلیس آمده بود خودداری می کردند.

مسلماً قدیمی ترین ابزاری که در تهیه غذا ساخته شده، کارد است. گرچه هیچ کس به طور قطع از زمان پیدایش آن مطلع نیست، اولین چاقوها از سنگهای تیز ساخته  می شدند و به عنوان ابزاری برای مبارزه، شکار و تهیه مواد غذایی به کار می رفتند. چاقوهای سنگی که توسط سنگهای بادوامتر تراشیده می شدند برای مدت زمان طولانی مورد استفاده قرار می گرفتند و در عصر نوسنگی حدود هفت تا چهار هزار سال پیش، از چوب خام یا استخوان وشاخ حیوانات، سنگ صیقلی و اشکال مختلف چاقو می ساختند. با ورود به عصر برنز (۳۰۰۰-۷۰۰ سال قبل از میلاد) سرانجام توانستند از فلزهایی چون مس و برنز چاقو بسازند. اشکال چاقوهایی که برای جنگ و برای تهیه ساخته می شدند به صورت استاندارد بوده و تا به امروز تغییر زیادی نکرده است.

با ورود عصر آهن و فولاد به دنیای غرب، استفاده از چاقو در بین همه طبقات مردم  از نجیب زادگان قرون وسطایی تا کارگران و کشاورزان فقیر – امری عادی شد. حتی در زمان جنگ در اروپا استفاده از کارد و چنگال به قوت خود باقی ماند و اگر کسی به مهمانی می رفت چاقوی چند منظوره خود را به همراه داشت.

استفاده از چاقوهای نوک دار بسیار کوچک و تیز (که به عنوان یک چنگال ساده برای خنجر زدن و خوردن گوشت استفاده می شد) در قرن ۱۷ و در زمان پادشاهی لویی چهاردهم فرانسه از بین رفت. وی استفاده از چاقوهای نوک تیز را ممنوع و طرح چاقوی لبه پایین معرفی کرد. این نوع جدید چاقوی غذا خوری به صورت استاندارد در آداب غذا خوری اروپا و آمریکا و بعدها در سراسر جهان تبدیل شد.

چاپستیک

استفاده از چاپستیک در کشورهای آسیایی بخشی از ظروف مدرن غذاخوری محسوب می شود که حدود ۵۰۰۰ سال پیش در چین اختراع شد و به طور گسترده در زمان سلسله های هان و مینگ استفاده می شد سپس به سمت مرزهای چین گسترش یافت و به عنوان ابزار کاربردی در مصارف غذایی در کره، ویتنام، ژاپن و سایر کشورها تبدیل شدند.

همانند گذشته، تکه های غذا از قبل برش خورده و سنت پخت سریع  دیگر نیازی به برش دادن غذا ندارد و چوب های نگهدارنده که همچنان به عنوان ظرف اصلی غذا به کار می روند. جنس چاپستیکها از چوب، بامبو، پلاستیک و در بعضی موارد از فلز، استخوان و عاج ساخته می شدند.

در حال حاضر ، ژاپن و چین هر ساله بیش از ۷۰ میلیارد برای چاپستیکها هزینه می کنند که این امر تأثیرات زیست محیطی و فشار زیادی بر صنعت چوب چین ایجاد می کند.

قاشق

قاشق یکی از ابزارهای قدیمی در غذا خوردن است که در دوران نخستین تاریخ بشر ساخته شد. اجداد پارینه سنگی برای خوردن مایعات گرم اغلب از طرح های ساده کاسه ای استفاده می کردند که بعضی اوقات بسیار شبیه یک قاشق مدرن بود. جالب اینکه صدفهای دریایی را به دسته های چوبی وصل می کردند و مانند قاشق از آن استفاده می کردند. تمدن های باستانی از طرح های خاصی بهره مند بودند – یونانیان باستان از صدفهای دریایی و  چوبهای رومی و فراعنه مصر باستان از قاشق های ظریف طلایی یا نقره ای با نقوش هنری، حیوانات و هیروگلیف استفاده می کردند.

مانند آنچه که در افسانه ها حک شده بود. با ورود اروپا به قرون وسطی، استفاده از قاشق های چوبی و فلزی به امری عادی و از آن زمان به بعد به بخش جدایی ناپذیر ظروف غذاخوری مدرن تبدیل شدند. کلمه مدرن قاشق از کلمه آنگلوساکسون “spoon” به معنی “یک تراشه چوب” گرفته شده است.

مترجم: مریم قنبری

بیشتر مطالعه کنید: پذیرایی خاص تر با انواع سینی رستورانی