تکنیک های جدید نگهداری مواد غذایی

قوطی هایی از جنس قلع جزء پرطرفدارترین قوطی های فلزی برای بسته بندي در جهان محسوب مي شوند زیرا هم از لحاظ هزینه ارزان و مقرون به صرفه است و هم شکل دهی آنها  آسانتر است و دلیل مهم دیگر آن این است که از نظر بهداشتی قوطی های سالم تری هستند. این نوع قوطی های کنسرو خوراک زنگ نمی زنند و مواد سمی را وارد مواد غذایی نمی کنند، به همین دلیل گزینه بسیار مناسبی برای بسته بندی مواد غذایی محسوب می شوند.

تولید این قوطی های حلبی کوچک، آسان و ارزان است و می توان آنها را به هر رنگ، شکل و طرحی ساخت. ممکن است قوطی ها را با اسامی فلزهای مختلف بشناسید، واقعیت این است که جنس این قوطی ها از قلع خالص ساخته نشده است. سوالی که مطرح می­شود این است که جنس قوطی های کنسرو، حلبی از چه نوع موادی است؟

اگر چه قوطی های خالی را “قوطی حلبی” (قوطی فولادی قلع اندود) می نامند، اما تقریباً قوطی وجود ندارد که  از جنس قلع ساخته شده باشد. دلیل اصلی اینکه مردم این قوطی های خالی را با نام “قلع” می شناسند به اواخر قرن بیستم باز می گردد. در آن زمان، قوطی هایی از جنس فولاد قلع اندود ساخته می شد تا بتواند قدرت و مقرون به صرفه بودن فولاد را در برابر خوردگی قلع ترکیب کند.

امروزه، قوطی های حلبی خالی از انواع مواد کم مایه ­ای مانند آلومینیوم، استیل و آهن ساخته می شوند. اگرچه بعضی مواقع این قوطی های کوچک حلبی اغلب دارای روکش قلع می باشند. از دهه ۱۹۶۰ تا کنون، آلومینیوم به گزینه اول در تولید قوطی های حلبی کوچک تبدیل شده است آلومینیوم در مقابل خوردگی بسیار مقاوم است و جایگزین مناسبی برای سایر آلیاژها می باشد.

جنس بسته بندی های کنسرو خوراک

علت اینکه قوطی ها تماما از قلع ساخته نمی شود به این دلیل است که قلع جزء مواد کاملا کمیاب است. هرچند به نسبت طلا یا پلاتین ارزانتر است ولی فلز کمیابی است. قلع یکی از معمولی ترین و کمیاب ترین نوع فلز محسوب می­شود. معادن محدودی در سراسر جهان برای استخراج قلع وجود دارد به طوریکه در آینده ای نزدیک منابع تولید قلع به طور کامل از بین خواهند رفت.

به دلایلی که ذکر شده، ساخت قوطی از جنس قلع خالص بسیار گران و دشوار است. مخصوصاً در مورد بسته بندی مواد. اکثر قوطی های خالی که امروزه تولید می شوند یا از آلومینیوم ساخته شده اند یا از جنس آلیاژ ارزان دیگری هستند.

قوطی های قلع اندود سنتی

تنها محصولی که کاملاً از قلع تولید می شود، فویل قلع است. از این مواد اغلب برای پژوهشهای علمی و پیچاندن سایر اشیا مانند شکلات استفاده می شود . قلع می تواند آبکاری شود و به یک ورق بسیار نازک تبدیل گردد.

امروزه ما از قلع برای  تولید قوطی های قلع اندود استفاده می کنیم این قوطی های خالی عمدتا از فولاد یا آهن تشکیل شده اند که با آبکاری قلع تمام شده اند. به همین دلیل، قوطی ها از ۱ یا ۲٪ قلع تشکیل شده اند. بدین ترتیب یک پوشش روی فلز ایجاد می شود تا از آن در برابر عناصر محافظت کند. به دلیل ویژگی های محافظتی  این نوع پوشش در ابعاد گسترده تولید می شود.

این قوطی ها به منظور بسته بندی موادغذایی، مواد آرایشی، انبارهای دارویی و به عنوان شمعدان مورد استفاده قرار می­گیرد. فلزات معمولاً به اسیدهایی که به‌طور طبیعی توسط مواد غذایی تولید می‌شود واکنش نشان می‌دهند و شروع به زنگ زدن و پوسیدگی جداره قوطی می‌کنند، به محض اینکه این اتفاق می افتد، قوطی ها مولکول هایی را آزاد می کنند که محتوای بسته بندی را آلوده و قوطی را از بین می برد.

این امر به خصوص در گذشته در مورد بسته بندی های ساخته شده از سرب مشکلاتی ایجاد کرده است. این قوطی ها سموم خطرناکی را  وارد محتوای آن می کردند. قوطی های حلبی قلع اندود، به دلیل مقاومت در برابر ترکیبات اسیدی، برای نگه داشتن مواد غذایی، مواد آرایشی و دارویی برای مدت زمان طولانی کاملاً مطمئن هستند. تنها نکته منفی در مورد قوطی های دارای روکش قلع سنتی این است که بسیارسنگین تر از قوطی های آلومینیومی هستند بخاطر همین جابجایی آنها سخت تر و هزینه بیشتری به همراه خواهد داشت.

قوطی های مدرن  

به طور کلی، قوطی های قلع اندود به عنوان روشی “سنتی” برای تولید قوطی قلمداد می شوند. در دنیای امروز  اکثر قوطی های کوچک برای فروش، از آلومینیوم یا انواع مختلفی از فلز پردازش شده ساخته می شوند. هر ماده ای که در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم باشد و فرم دهی راحتی داشته باشد مناسب این کار است. هم قالب های سنتی و هم نسخه های مدرن برای کنسرو سازی مناسب هستند و به علاوه قابل بازیافت می باشند. تولید کنندگان می توانند لایه قلع اندود را بردارند و مجددا از آهن یا فولاد آن برای تهیه محصولات دیگر استفاده کنند.

بیشتر سبزیجات، میوه ها، گوشت و فرآورده های لبنی و غذاهای فرآوری شده در قوطی های حلبی ذخیره می شوند، اما نوشیدنی های غیر الکلی و نوشیدنی های دیگر معمولاً در قوطی های آلومینیومی ذخیره می شوند که سبک تر هستند و زنگ هم نمی زنند.

پر کردن قوطی ها به طور خودکار توسط ماشین آلات انجام می شود. قوطی ها با محتوای جامد و در بسیاری از موارد، با مایع همراه (غالباً آب نمک یا شربت) پر می شوند تا جاییکه بیشتر هوای قوطی را بگیرد. کنسرو خوراک پر شده و هواگیری شده سپس از داخل یک حمام آب گرم یا بخار در یک باکس خروجی عبور داده می شوند.

این گرمایش باعث انبساط غذا و دفع هوای باقیمانده می شود. بنابراین، پس از سیل کردن، استریل کردن با گرما و خنک کردن قوطی، برخورد محتویات با هم یک خلا جزئی در ظرف ایجاد می شود.

بلافاصله پس از اتمام کار، بر روی کنسرو پایه خوراک بسته بندی و آنها روکش نصب می شود. سپس قوطی های مهر و موم شده استریل می شوند. به عنوان مثال، آنها در دمای کافی و برای مدت زمان طولانی گرم می شوند تا تمام میکروارگانیسم ها (باکتری ها، کپک ها، مخمرها) را که ممکن است هنوز در محتوای مواد غذایی وجود داشته باشند از بین بروند.

گرمایش در کتری های بخار یا اجاق های فشار قوی انجام می شود، معمولاً از درجه حرارت حدود ۲۴۰ درجه فارنهایت (۱۱۶ درجه سانتیگراد) استفاده می شود. سپس قوطی ها در معرض آب سرد یا هوا خنک می شوند و پس از آن برچسب گذاری صورت می گیرد.

قوطی کنسرو خوراک می تواند بیشتر مواد مغذی موجود در غذاها را حفظ کند. پروتئین ها، کربوهیدرات ها و چربی ها و ویتامین های A ،C ،D و B2 تحت تأثیر این حرارت از بین نمی روند. حفظ ویتامین B1 به میزان درجه حرارت در هنگام بسته بندی بستگی دارد. برخی از ویتامین ها و مواد معدنی ممکن است در حین فرآوری در نمک یا شربت در قوطی حل شوند، اما این مایعات، ارزش غذایی خود را حفظ می کنند.

مترجم: مریم قنبری

این خواندنی جالب مجله کیت لاین را از دست ندهید: روش نگهداری قوطی های کنسرو پایه خوراک